Het demissionaire kabinet verwacht begin 2026 een herzien voorstel voor de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017), beter bekend als de 'Sleepwet', ter consultatie aan te kunnen bieden. Daarna zal het wetsvoorstel naar de Raad van State gaan voor advies. Dit melden demissionair ministers Van Uitermark (Binnenlandse Zaken) en Brekelmans (Defensie) in een brief aan de Tweede Kamer.

De herziening volgt op een kritische evaluatie uit 2021. Die concludeerde dat de Wiv 2017, die de AIVD en MIVD uitgebreide bevoegdheden geeft voor het onderscheppen van kabelgebonden internetverkeer, hacken en het delen van gegevens met buitenlandse diensten, op meerdere punten tekortschiet. Dit leidde tot knelpunten in de uitvoering en meningsverschillen tussen de diensten en hun toezichthouders.

Omdat een volledige herziening op zich liet wachten, werd vorig jaar de 'Tijdelijke wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma' door de Eerste Kamer aangenomen. Deze wet biedt de diensten tijdelijk ruimte om van de bestaande Wiv af te wijken.

Militaire ondersteuning en grondrechten centraal
In de brief benadrukken Van Uitermark en Brekelmans dat de herziene wet expliciet aandacht besteedt aan het effectiever ondersteunen van de krijgsmacht. Hierbij wordt gekeken hoe de diensten militaire gegevens kunnen verwerven, afgestemd op de noodzaak én de inbreuk op grondrechten die dit met zich meebrengt.

Een fundamentele wijziging is dat niet langer het specifieke inlichtingenmiddel (zoals taps of hacks), maar de context bepalend wordt voor de voorwaarden en waarborgen. De ministers verklaren: "De mate van inbreuk op grondrechten hangt vaak af van de specifieke omstandigheden, de aard van de gegevens, het gebruik ervan en de verwachte resultaten, niet primair van het gebruikte middel." Deze aanpak bouwt voort op de koers van de Tijdelijke wet en sluit aan bij Kamervragen over gedifferentieerde waarborgen voor verschillende typen onderzoeken.

Toezicht nog onderwerp van discussie
Over het toekomstige toezicht op de inzet van bevoegdheden is nog geen definitief besluit genomen. Drie scenario's liggen op tafel:

Toetsing door de rechtbank, vervangend de huidige Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB).
Geïntegreerd toezicht waarbij de TIB en de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) samengaan in één organisatie.
Behoud van het huidige systeem zoals dat onder de Tijdelijke wet functioneert.

De komende maanden wordt de wetsherziening verder uitgewerkt. Na de geplande consultatie begin 2026 volgt het advies van de Raad van State.